starożytność
Sofokles „Król Edyp” (człowiek – marionetka w rękach fatum – losu, przeznaczenia)

renesans
Kochanowski Jan „Do fraszek” (człowiek – uzależnienie od losu)
Kochanowski Jan „O żywocie ludzkim” (człowiek – lalka, aktor w teatrze świata)
Kochanowski Jan „Pieśń III” (człowiek – marionetka w rękach losu)
Szekspir William „Makbet” (człowiek – aktor na scenie życia, mający do odegrania jakąś rolę)

pozytywizm
Prus Bolesław „Lalka” (ludzie jako marionetki; lalka – przedmiot sporu; Izabela Łęcka – postać zachowująca się jak lalka)

dwudziestolecie międzywojenne
Schulz Bruno „Sklepy cynamonowe” (manekin – znak twórczości człowieka, naśladującego Boga)

współczesność
Orwell George „Rok 1984” (człowiek – marionetka w systemie totalitarnym)