www.maturazpolskiego.pl

www.maturazpolskiego.pl

Jaką postawę względem ojczyzny powinien przyjąć rycerz? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu „Iliady” Homera oraz innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów.

READ MORE

Jaka może być rola snu w życiu człowieka? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu „Iliady” Homera oraz innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów.

READ MORE

Starożytność – opracowanie – filozofia

Główne szkoły i prądy umysłowe powstały w VI i V wieku p.n.e. cynicy – grecka szkoła filozoficzna (V–VI w p.n.e. – IV w n.e.) głosząca w etyce ideał cnoty jako życia zgodnego z naturą i ideał mędrca kierującego się tylko rozumem, nie uznającego żadnych ogólnie obowiązujących wartości, norm, praw ani autorytetów, cynicy odrzucali system państwowy, […]

READ MORE

Żona

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (żona Lota – żona ciekawska; Sara, żona Abrahama – żona radosna)Parandowski Jan „Mitologia” (Hera – żona zazdrosna; Dejanira – żona mimowolnie krzywdząca męża; Eurydyka – żona ukochana; Helena – najpiękniejsza z żon; Penelopa – żona wierna; Jokasta – żona tragiczna; Klitajmestra – żona zbrodniarka) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (żona niewierna)„Legenda […]

READ MORE

Żołnierz

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (żołnierz – wykonawca wyroków; żołnierz – strażnik; żołnierz – kat)Biblia „Stary Testament” (żołnierz – wojownik Boży – Samson; żołnierz – uosobienie ciemnoty i prymitywności, fizycznej siły – Goliat)Parandowski Jan „Mitologia” (żołnierz – uosobienie odwagi, dzielności, patriotyzmu; człowiek zdolny do największych poświęceń; narzędzie walki, uosobienie siły)Tyrteusz, Tyrtajos „Rzecz to piękna…” „Wezwanie do walki…” […]

READ MORE

Zło

starożytnośćBiblia (zło – wartość negatywna; narzędzie Szatana)Parandowski Jan „Mitologia” (zło – jedna z cech bogów) średniowieczeDante Alighieri „Boska komedia” (zło – Piekło – siedlisko zła) renesansSzekspir William „Hamlet” (zło tkwiące w człowieku) barokSęp Szarzyński Mikołaj „Sonety” „O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem” (zło – przeciwnik dobra) romantyzmByron George Gordon „Giaur” (zło […]

READ MORE

Zjawy, widma, upiory

starożytnośćAjschylos „Oresteja” (upiory – wykonawcy kary)Biblia „Stary Testament” (zjawa – Boski posłaniec udzielający wiedzy)Parandowski Jan „Mitologia” (zjawa – „zastępca” mający zmylić, omamić; zjawa – informator, pomocnik) średniowiecze„Legendy arturiańskie” (zjawa – kusiciel, wysłaniec Piekieł)„Pieśń o Rolandzie” (zjawy, mary – „aktorzy” przepowiedni dotyczących przyszłości)„Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią” (zjawa – nauczyciel) renesansSzekspir William „Hamlet” (duch – świadek […]

READ MORE

Ziemia

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (Ziemia Obiecana – Kanaan; Hiob – ziemia – filar, podnóżek; Kohelet – ziemia – wartość nieprzemijająca; ziemia – materiał, z którego stworzony jest człowiek)Parandowski Jan „Mitologia” (Gaja – Ziemia – matka; ziemia – miasto) renesansziemia – „kawałek” Ojczyzny romantyzmMickiewicz Adam „Dziady” część II (ziemia – symbol świata realnego, wartości rzeczywistych)Mickiewicz Adam „Lilije” […]

READ MORE

Zdrada

starożytnośćAjschylos „Oresteja” (zdrada małżeńska – Klitajmestra)Biblia „Nowy Testament” (zdrada Judasza – punkt Bożego planu, znak słabości, zła; zdrada Piotra – trzykrotne wyparcie się Jezusa – oznaka słabości człowieka)Biblia „Stary Testament” (Abraham – zdrada małżeńska – świadoma i jawna; wędrówka do Ziemi Obiecanej – zdrada Boga)Parandowski Jan „Mitologia” (zdrady małżeńskie)Sofokles „Antygona” (zdrada ojczyzny – Polinejkes) średniowieczeBédier […]

READ MORE

Zbrodnia

starożytnośćAjschylos „Oresteja” (zbrodnie jako zemsta za popełnione czyny)Biblia „Nowy Testament” (zbrodnia – „rzeź niewiniątek” jako sposób na pozbycie się Jezusa; zbrodnia – zabicie Jana Chrzciciela jako chęć pozbycia się niewygodnego przeciwnika; zbrodnia – ukrzyżowanie i śmierć Jezusa jako chęć pozbycia się niewygodnego przeciwnika; dokonanie zbrodni na Jezusie – konieczny etap zbawienia ludzkości; zbrodnia – ukamieniowanie […]

READ MORE

Zazdrość

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (Kain i Abel – zazdrość – powód zbrodni)Biblia „Stary Testament” (syn marnotrawny – zazdrość – powód buntu)Parandowski Jan „Mitologia” (Hera – zazdrość – powodem zemsty) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (zazdrość – towarzyszka miłości) renesansKochanowski Jan „Pieśni” „O cnocie” (zazdrość – nieodłączna towarzyszka cnoty) romantyzmByron George Gordon „Giaur” (zazdrość powodem zbrodni)Fredro […]

READ MORE

Zamek

średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (Tyntagiel – zamek baśniowy, zaczarowany) renesansSzekspir William „Hamlet” (Elsynor – zamek – siedlisko zbrodni)Szekspir William „Makbet” (Inverness, Fife – zamek zbrodni; Forres – zamek nawiedzony; Dunzynan – zamek – miejsce rozprawy) romantyzmMickiewicz Adam „Konrad Wallenrod” (Alf i zamek księcia Kiejstuta zamek – miejsce szczęścia)Mickiewicz Adam „Pan Tadeusz” (zamek – […]

READ MORE

Wybór

starożytnośćSofokles „Antygona” (wybór tragiczny) średniowiecze„Legenda o świętym Aleksym” (wybór drogi życia) renesansSzekspir William „Makbet” (wybór między dobrem i złem) barokCorneille Pierre „Cyd” (wybór między prywatą a ojczyzną) romantyzmOrzeszkowa Eliza „Nad Niemnem” (wybór towarzysza życia) Młoda Polska, modernizmŻeromski Stefan „Ludzie bezdomni” (wybór życia w samotności)Żeromski Stefan „Siłaczka” (wybór drogi życia) dwudziestolecie międzywojenneŻeromski Stefan „Przedwiośnie” (wybory polityczne) […]

READ MORE

Wróżba

starożytnośćParandowski Jan „Mitologia” (Lajos – wróżba zagłady; Edyp i Sfinga – wróżba powodzenia) renesansSzekspir William „Makbet” (wróżba, która ciąży na całym życiu) barokCalderon de la Barca Pedro „Życie snem” (wróżba – wyrok) romantyzmMickiewicz Adam „Dziady” część III (ksiądz Piotr – wróżba przyszłości)Mickiewicz Adam „Pan Tadeusz” (wróżby powodzenia) pozytywizmSienkiewicz Henryk „Krzyżacy” (wróżba zwycięstwa)Sienkiewicz Henryk „Ogniem i […]

READ MORE

Wolność

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (wolność upragniona, oczekiwana) barokPotocki Wacław „Z ratusza na radę” (wolność zgubna) oświecenieKrasicki Ignacy „Ptaszki w klatce” (wolność – najcenniejszy skarb) romantyzmFredro Aleksander „Zemsta” (wolność niechciana) pozytywizmSienkiewicz Henryk „Latarnik” (wolność – cel życia) współczesnośćKesey Ken „Lot nad kukułczym gniazdem” (wolność – warunek zachowania godności)Szymborska Wisława „Psalm” (wolność – wartość wpisana w porządek świata)

READ MORE

Wojna

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (Dawid i Goliat, Samson – wojna jako okazja do wykazania się siłą i odwagą; Makabeusze – wojna – wynik buntu)Homer „Iliada” (wojna trojańska – wojna dwupłaszczyznowa – między bogami i między ludźmi; zagłada miasta)Parandowski Jan „Mitologia” (wojna trojańska – skutek nieodpowiedzialnego działania Parysa; Eteokles i Polinejkes – wojna bratobójcza; Zeus i Kronos […]

READ MORE

Władca, władza

starożytnośćAjschylos „Prometeusz skowany” (Zeus – władca – tyran, okrutnik)Biblia „Księga Królewska”Biblia „Nowy Testament” (Herod – władca – okrutnik; władca Rzymu – władca świecki, władca ciał, ale nie dusz; Piłat – władca, który „umywa ręce”)Biblia „Stary Testament” (Bóg – władca świata – surowy, ale sprawiedliwy; król Dawid – władca – artysta; król Salomon – władca – […]

READ MORE

Wina i odpowiedzialność

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” „Ewangelie”Biblia „Stary Testament” (Ewa i Adam – wina i odpowiedzialność – nieposłuszeństwo wobec Boga i skazanie na życie pełne bólu i cierpienia; Kain i Abel – wina i odpowiedzialność – zabójstwo i skazanie na wieczne potępienie; potop, Sodoma i Gomora – wina i odpowiedzialność – potop oraz spalenie Sodomy i Gomory jako […]

READ MORE

Wieża

starożytnośćAjschylos „Oresteja” (wieża strażnicza)Biblia „Stary Testament” (wieża – znak ludzkiej pychy, symbol braku porozumienia) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (wieża – składnik systemu umocnień; wieża – symbol przeszkody, zapory)Dante Alighieri „Boska komedia” (wieża – symbol stałości, siły, konsekwencji w działaniu) barokCalderon de la Barca Pedro „Życie snem” (wieża – więzienie) romantyzmKraszewski Józef Ignacy „Stara […]

READ MORE

Wieś, prowincja

starożytnośćHomer „Iliada” (opis tarczy Achillesa – wieś – miejsce ciężkiej, ale dającej satysfakcję pracy)Homer „Odyseja” (powrót Odyseusza – wieś – miejsce cichego szczęścia, spokoju)Horacy Epoda II, „Beatus ille, qui procul negotiis” (wieś – Raj, Arkadia, miejsce szczęścia i spokoju)Wergiliusz „Bukoliki” (wieś – Raj, Arkadia, miejsce szczęścia i spokoju)Wergiliusz „Georgiki” (wieś – Raj, Arkadia, miejsce szczęścia […]

READ MORE

Wieszcz, jasnowidz

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (Jan Chrzciciel – wieszcz – prorok, za którym idzie Zbawiciel)Biblia „Stary Testament” (Daniel, Ezechiel, Izajasz, Jeremiasz – wieszcz – prorok zapowiadający przyjście Chrystusa)Parandowski Jan „Mitologia” (Tejrezjasz, Kalchas, Kasandra – wieszcz prorokujący przyszłość) renesansKochanowski Jan „Odprawa posłów greckich” (Kasandra – wieszczka zagłady) romantyzmKrasiński Zygmunt „Nie-Boska komedia” (Orcio – jasnowidzące dziecko)Mickiewicz Adam „Dziady” część […]

READ MORE

Wesele

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (wesele uświęcone cudem)Parandowski Jan „Mitologia” (wesele – okazja do zwady) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (wesele – fikcja, wesele – pozory)„Legenda o świętym Aleksym” (wesele daremne) barokPasek Jan Chryzostom „Pamiętniki” (wesele szlachcica) romantyzmMickiewicz Adam „Dziady” część IV (wesele – osobista tragedia)Mickiewicz Adam „Lilije” (wesele – moment kary, zagłady) pozytywizmOrzeszkowa Eliza „Nad […]

READ MORE

Vanitas

starożytnośćBiblia „Stary Testament” „Księga Koheleta” (vanitas – dobra doczesne jako wartości przemijające, bez znaczenia) średniowiecze„Legenda o świętym Aleksym” (vanitas – rezygnacja z dóbr doczesnych i umartwianie się na rzecz szczęśliwego życia po śmierci) renesansKochanowski Jan „O żywocie ludzkim” (vanitas – nietrwałość dóbr doczesnych i przemijanie człowieka)Kochanowski Jan „Pieśni” „O dobrej sławie” (vanitas – pogarda dla […]

READ MORE

Utopia, antyutopia

starożytnośćPlaton „Państwo” (utopia – wizja idealnego państwa) renesansMore, Morus Tomasz „Utopia” (utopia – wizja idealnego państwa) oświecenieDefoe Daniel „Przypadki Robinsona Cruzoe” (utopia jako samowystarczalność, niezależność, życie w harmonii z naturą)Krasicki Ignacy „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” (utopia – idealna wizja Nipu)Swift Jonathan „Podróże Guliwera” (utopia – baśniowy kraj Liliputów)Wolter „Kandyd, czyli optymizm” (utopia – idealna kraina Eldorado) […]

READ MORE

Uczta

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (syn marnotrawny – uczta – powitanie, wyraz szczęścia; Ostatnia Wieczerza – uczta – pożegnanie)Parandowski Jan „Mitologia” (uczta – wyraz przepychu) średniowieczeSłota (Złota) Przecław „O zachowaniu się przy stole”, „O chlebowym stole” (uczta – wydarzenie towarzyskie) renesansKochanowski Jan „Miło szaleć, kiedy czas po temu” (uczta – wyraz epikurejskiej radości życia)Szekspir William „Makbet” (uczta […]

READ MORE

Uczeń i mistrz

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (apostołowie i Jezus – uczeń i mistrz) średniowiecze„Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią” (Polikarp i Śmierć – uczeń i mistrz) barokMolier „Świętoszek” (Orgon i Tartuffe – uczeń i mistrz) oświecenieKrasicki Ignacy „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” (Mikołaj i Xaoo – uczeń i mistrz) romantyzmMickiewicz Adam „Dziady” część IV (Ksiądz i Gustaw – uczeń i mistrz)Mickiewicz […]

READ MORE

Ucieczka

starożytnośćAjschylos „Oresteja” (ucieczka Orestesa przed Eryniami – kara za matkobójstwo)Biblia „Nowy Testament” (ucieczka Świętej Rodziny do Egiptu; ucieczka syna marnotrawnego z domu ojca – ucieczka do odpowiedzialności, poznania czegoś nowego, nabycia doświadczeń życiowych; ucieczka jednej owcy – zbłądzenie grzesznika)Biblia „Stary Testament” (ucieczka Lota z Sodomy – uchronienie przed katastrofą; ucieczka ludu żydowskiego z Egiptu – […]

READ MORE

Twierdza

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (Jerycho – twierdza zdobyta)Parandowski Jan „Mitologia” (Troja – twierdza zniszczona) średniowiecze„Legendy arturiańskie” (Zamek Kamelot – twierdza – rycerskie gniazdo) romantyzmKrasiński Zygmunt „Nie-Boska komedia” (Okopy Świętej Trójcy – twierdza – ostatnie schronienie)Mickiewicz Adam „Konrad Wallenrod” (twierdza – dowód potęgi) pozytywizmSienkiewicz Henryk „Krzyżacy” (Malbork – twierdza – dowód potęgi krzyżackiej; twierdza w Szczytnie – […]

READ MORE

Tradycja

renesansKochanowski Jan „Pieśń świętojańska o Sobótce” (tradycja – symbol łączności z pokoleniami przodków) barokCervantesa Miguela „Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy” (tradycja – sposób na życie)Potocki Wacław „Transakcja wojny chocimskiej” (tradycja sarmacka – sposób podnoszenia na duchu, ważna rola w budzeniu narodowego ducha, patriotyzmu) oświecenieNiemcewicz Julian Ursyn „Powrót posła” (tradycja źle pojęta, tradycja – dowód […]

READ MORE

Totalitaryzm

dwudziestolecie międzywojenneBułhakow Michaił „Mistrz i Małgorzata” II wojna światowaMoczarski Kazimierz „Rozmowy z katem” współczesnośćHerbert Zbigniew „Potęga smaku”Konwicki Tadeusz „Mała apokalipsa”Miłosz Czesław „Który skrzywdziłeś…”Orwell George „Folwark zwierzęcy”

READ MORE

Teatr, teatr świata

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (teatr – dramatyzacja, teatralizacja „Księgi Hioba” i „Pieśni nad pieśniami” jako sposób ich przedstawienia; kompozycja dzieł)Parandowski Jan „Mitologia” (teatr – reżyserowane życia ludzi) renesansKochanowski Jan „Chcemy sobie być radzi…” (teatr – kierowanie losem ludzkim przez Fortunę)Kochanowski Jan „Człowiek Boże igrzysko” (teatr – człowiek – marionetka, sterowany ręką Boga)Kochanowski Jan „Fraszki”Kochanowski Jan „Nie […]

READ MORE

Taniec

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (taniec – kuszenie, taniec – pokaz wdzięku)Biblia „Stary Testament” (taniec – miłość do Boga, taniec dziękczynny)Parandowski Jan „Mitologia” (taniec kultowy) średniowiecze„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” (taniec zatraty) renesansKochanowski Jan „Pieśń świętojańska o Sobótce” (taniec radości) romantyzmKrasiński Zygmunt „Nie-Boska komedia” (taniec upiorny, taniec orgiastyczny)Mickiewicz Adam „Pan Tadeusz” (taniec narodowy) Młoda Polska, modernizmKasprowicz Jan […]

READ MORE

Światło

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (światło – symbol Boga)Biblia „Stary Testament” (światło – porządek)Parandowski Jan „Mitologia” (światło – wyższy poziom bytu) średniowieczeDante Alighieri „Boska komedia” (światło – znak doskonałości, sławy)„Kwiatki świętego Franciszka” (światło – mądrość; światło – znak boskości, świętości) renesansKochanowski Jan „Kto mi dał skrzydła” (światło – Bóg, Stwórca, światło życiodajne)Szekspir William „Makbet” (światło – symbol […]

READ MORE

Śmierć

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (Chrystus – śmierć pokonana; śmierć ogarniająca świat w Dzień Sądu Ostatecznego)Biblia „Stary Testament” (śmierć – konsekwencja grzechu pierworodnego; Kain i Abel – śmierć niewinna, śmierć brata)Parandowski Jan „Mitologia” (Tanatos, Hades – motyw krainy śmierci; Syzyf – śmierć pokonana; śmierć – początek nowego życia; Hektor – śmierć bohaterska; Klitajmestra i Agamemnon – śmierć […]

READ MORE

Śmiech

starożytność Biblia „Nowy Testament” średniowiecze Villon François „Wielki Testament” renesans Kochanowski Jan „Miło szaleć, kiedy czas po temu” Rabelais François „Gargantua i Pantagruel” barok Jan z Kijan „Nowy Sowiźrzał” oświecenie Krasicki Ignacy „Monachomachia, czyli Wojna mnichów” romantyzm Fredro Aleksander „Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serca” Hugo Wiktor „Człowiek śmiechu”

READ MORE

Szlachcic (Sarmata)

renesansSkarga Piotr „Kazania sejmowe” (szlachta – grupa odpowiedzialna za los państwa) romantyzmFredro Aleksander „Zemsta” (szlachcic – Sarmata)Mickiewicz Adam „Pan Tadeusz” (Jacek Soplica – szlachcic, który przeżywa wielką przemianę; Sędzia Soplica – gospodarz, patriota; szlachta zaściankowa – uboga, ale waleczna; szlachta – warstwa odchodząca w przeszłość)Mickiewicz Adam „Pani Twardowska” (szlachcic, który przechytrzył samego Diabła) pozytywizmSienkiewicz Henryk […]

READ MORE

Szkoła, uczeń

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (uczeń wybrany, uczeń Chrystusa) średniowieczeDante Alighieri „Boska komedia” (uczeń w zaświatach)„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” (uczeń w szkole świata) romantyzmGoethe Johann Wolfgang „Faust” (uczeń bez reszty oddany mistrzowi)Mickiewicz Adam „Dziady” część III (uczeń prześladowany) pozytywizmOrzeszkowa Eliza „Nad Niemnem” (uczeń nowoczesny)Prus Bolesław „Faraon” (uczeń – zabawka w rękach nauczycieli) Młoda Polska, modernizmŻeromski Stefan […]

READ MORE

Szczęście

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (powrót syna marnotrawnego – szczęście – miłość Boga i człowieka)Biblia „Stary Testament” (poszukiwanie Ziemi Obiecanej – szczęście narodu)Horacy „Oda 11” (recepta na szczęście) średniowieczeDante Alighieri „Boska komedia” (Raj – najwyższe szczęście) renesansSzekspir William „Romeo i Julia” (szczęście zniszczone) romantyzmMickiewicz Adam „Dziady” część II (szczęście – coś, na co trzeba zasłużyć)Mickiewicz Adam „Pan […]

READ MORE

Szaleństwo

starożytnośćAjschylos „Oresteja” (szaleństwo – obłęd Elektry; szaleństwo – ataki szału Orestesa)Biblia „Stary Testament” (szaleństwo – zabicie Abla przez Kaina)Homer „Iliada” (szaleństwo – zbezczeszczenie zwłok Hektora przez Achillesa)Parandowski Jan „Mitologia” (szaleństwo – szaleńczy wyczyn – brawurowy lot Ikara; szaleństwo – zabicie żony i dzieci przez Heraklesa; szaleństwo – porwanie Heleny przez Parysa)Sofokles „Król Edyp” (szaleństwo – […]

READ MORE

Syn

starożytnośćAjschylos „Oresteja” (Orestes – syn – mściciel)Biblia „Nowy Testament” (syn marnotrawny – syn – buntownik; Jezus – Syn Boży – syn narzędzie w Bożym planie zbawienia świata, syn – do śmierci posłuszny; Jan Chrzciciel – syn upragniony, syn oczekiwany)Biblia „Stary Testament” (Kain i Abel – syn – potomek; Izaak – syn – ofiara; Jakub, brat […]

READ MORE

Starość

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (starzec Symeon – starzec oczekujący)Biblia „Stary Testament” (Kohelet – starość – symbol doświadczenia, mądrości)Homer „Iliada” (Nestor – starzec – uosobienie mądrości, doświadczenia; Priam – starzec – uosobienie słabości, starzec godny współczucia, starzec w majestacie swojej starości)Horacy „O co poeta prosi Apollina…” (starość – pora odpoczynku po trudach życia)Parandowski Jan „Mitologia” (Tejrezjasz – […]

READ MORE

Spisek, spiskowiec

starożytnośćParandowski Jan „Mitologia” (spisek pałacowy Hery) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (spisek baronów przeciw Tristanowi)„Pieśń o Rolandzie” (spisek Ganelona i Marsyla) renesansSzekspir William „Makbet” (spisek Makbeta przeciw Dunkanowi) romantyzmMickiewicz Adam „Do matki Polki” (spisek – sposób walki)Mickiewicz Adam „Konrad Wallenrod” (spisek przeciwko Zakonowi)Słowacki Juliusz „Kordian” (spisek przeciw carowi) pozytywizmSienkiewicz Henryk „spisek – niegodne narzędzie […]

READ MORE

Smok

starożytnośćParandowski Jan „Mitologia” (smok i złote runo – smok – strażnik) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (smok, z którym trzeba walczyć, by ocalić kobietę)„Legenda o świętym Jerzym” (smok – symbol zła, Szatan)„Legendy arturiańskie” (smok – groźny przeciwnik) współczesnośćSapkowski Andrzej „Ostatnie życzenie” (smok – uosobienie piękna, tajemnicy, poezji)Tolkien John Ronald Reuel „Silmarillion” (smok – narzędzie […]

READ MORE

Słońce, promienie

renesansKochanowski Jan „Na lipę” (słońce, promienie – element przyrody)Kochanowski Jan „Pieśni” „Nie porzucaj nadzieje…” (słońce – nadzieja)Szymonowic Szymon „Żeńcy” (słońce – znak radości, optymizmu) romantyzmGoethe Johann Wolfgang „Cierpienia młodego Wertera” (słońce – element doskonałości świata)Krasiński Zygmunt „Nie-Boska komedia” (promień – siła niszcząca)Mickiewicz Adam „Pan Tadeusz” (słońce – gospodarz nieba; słońce – organizator pracy; słońce – […]

READ MORE

Sława

starożytnośćHoracy „Exegi monumentum aere perennius” (sława – cnota zapewniająca nieśmiertelność poecie) renesansKochanowski Jan „Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony” (sława – wyznacznik nieśmiertelności poety)Kochanowski Jan „Pieśni” „O dobrej sławie” (sława – wyznacznik nieśmiertelności)Rej Mikołaj „Żywot człowieka poczciwego” (sława – najważniejsza wartość człowieka) romantyzmKrasiński Zygmunt „Nie-Boska komedia” (sława – cel życia)Mickiewicz Adam „Sonety krymskie” „Ajudah” (sława […]

READ MORE

Sen

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (święty Józef, żona Piłata – sen – ostrzeżenie)Biblia „Stary Testament” (patriarcha Jakub – sen – dowód harmonii i ładu; sny faraona – sen – wróżba)Parandowski Jan „Mitologia” (Hypnos – Sen – brat Śmierci; Hekabe, Jokasta – sen złowróżbny) średniowiecze„Pieśń o Rolandzie” (sen – płaszczyzna kontaktu władcy ziemskiego z władcą nieba – Bogiem) […]

READ MORE

Sąsiad, sąsiedztwo

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (Hiob – sąsiad – zły towarzysz) renesansGiovanni Boccaccio „Dekameron” „Sokół” (sąsiedztwo pożądane) romantyzmFredro Aleksander „Pan Jowialski” „Paweł i Gaweł” (sąsiad niewygodny)Fredro Aleksander „Zemsta” (sąsiad – wróg)Goethe Johann Wolfgang „Faust” (Marta, sąsiadka Małgorzaty – sąsiadka – kusicielka)Mickiewicz Adam „Konrad Wallenrod” (sąsiad niewygodny, niepożądany, wrogi, agresywny)Mickiewicz Adam „Pan Tadeusz” (sąsiad – społeczność) pozytywizmBalzak Honoré […]

READ MORE

Sąd

starożytnośćAjschylos „Oresteja” (sąd nad Orestesem – sąd boski nad matkobójcą)Biblia „Nowy Testament” (sąd nad Jezusem – realizacja Bożego planu; konsekwencja wrogiej postawy żydów względem Jezusa; Sąd Ostateczny – apokalipsa)Biblia „Stary Testament” (sąd Boży jako kara za popełnione grzechy; sądy Salomonowe – symbol sprawiedliwych wyroków)Homer „Iliada” (sąd starożytny)Parandowski Jan „Mitologia” (sądy Temidy – sprawiedliwe wymierzanie wyroków; […]

READ MORE

Samotność

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (samotność Boga – człowieka; samotność – sposób na kontemplację; samotność – możliwość kontaktu z Bogiem; Chrystus i Piotr – samotność – element cierpienia człowieka)Biblia „Psalm 88”Biblia „Stary Testament” „Księga Hioba” (Adam i Ewa – samotność – wróg człowieka; Kain – samotność zbrodniarza; Mojżesz – samotność – sposób na kontakt z Bogiem; samotność […]

READ MORE

Samobójstwo

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (Judasz – samobójstwo z rozpaczy)Parandowski Jan „Mitologia” (Jokasta – samobójstwo z rozpaczy i wstydu)Sofokles „Antygona” (samobójstwo jako przypieczętowanie swoich racji) renesansSzekspir William „Romeo i Julia” (samobójstwo z miłości) romantyzmGoethe Johann Wolfgang „Cierpienia młodego Wertera” (samobójstwo z miłości )Krasiński Zygmunt „Nie-Boska komedia” (samobójstwo – gest niezgody na zmianyMickiewicz Adam „Dziady” część IV (samobójstwo […]

READ MORE

Rywalizacja, rywal

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (Kain i Abel – rywalizacja między braćmi; Izaak, Ezaw i Jakub – rywalizacja o błogosławieństwo)Parandowski Jan „Mitologia” (Hera, Atena i Afrodyta – rywalizacja z powodu ambicji; Apollo i Marsjasz – rywalizacja artystów; Atena i Arachne – rywalizacja artystek) średniowieczeromanse rycerskie (zdrowa rywalizacja) renesansSzekspir William „Makbet” (rywalizacja o władzę) barokMolier „Skąpiec” (rywalizacja o […]

READ MORE

Rycerz

starożytnośćHomer „Iliada” (Achilles – rycerz – ucieleśnienie odwagi, szlachetności i urody; Hektor – rycerz – obrońca ojczyzny; Agamemnon – rycerz – dowódca wojsk; Odyseusz – rycerz – uosobienie mądrości, rozsądku, sprytu i odwagi; Ajas – rycerz twardy i nieustępliwy) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (Tristan – rycerz i kochanek)Gall Anonim „Kronika polska” (Bolesław Krzywousty […]

READ MORE

Ród

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (ród – korzenie, poczucie tożsamości)Parandowski Jan „Mitologia” (ród Labdakidów – ród przeklęty) średniowiecze„Pieśń o Rolandzie” (ród – skarb) renesansSzekspir William „Romeo i Julia” (ród – brzemię) romantyzmMickiewicz Adam „Pan Tadeusz” (ród szlachecki) pozytywizmKonopnicka Maria „Rota” (ród – naród)Orzeszkowa Eliza „Nad Niemnem” (ród pielęgnowany, ród z tradycjami)Prus Bolesław „Lalka” (ród zdegenerowany)Sienkiewicz Henryk „Potop” […]

READ MORE

Rozstanie, odejście

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (Jezus i uczniowie – odejście – konieczność)Homer „Odyseja” (odejście – przymus)Parandowski Jan „Mitologia” (Demeter i Persefona – odejście – tragedia) średniowiecze„Legenda o świętym Aleksym” (odejście nieoczekiwane, odejście – zaskoczenie) romantyzmKrasiński Zygmunt „Nie-Boska komedia” (odejście – ratunek przed zatraceniem)Mickiewicz Adam „Dziady” część IV (odejście – tragedia)Mickiewicz Adam „Konrad Wallenrod” (odejście – smutna konieczność)Słowacki […]

READ MORE

Rodzina

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (rodzina święta)Biblia „Stary Testament” (prarodzina, pierwsza rodzina)Homer „Odyseja” (rodzina Odyseusza – rodzina rozdzielona)Parandowski Jan „Mitologia” (ród Labdakidów – rodzina przeklęta; rodzina Odyseusza – rodzina rozdzielona) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (strata rodziny)„Kwiatki świętego Franciszka” (rodzina zakonna)„Legenda o świętym Aleksym” (odrzucenie własnej rodziny) renesansKochanowski Jan „Pieśń świętojańska o Sobótce” (rodzina – opoka, […]

READ MORE

Rewolucja

romantyzmBerwiński Ryszard „Marsz w przyszłość”Krasiński Zygmunt „Nie-Boska komedia” (rewolucja społeczna jako dzieło nie-Boskie oraz jako konieczność dziejowa, z której wynika tragizm historii) pozytywizmPrus Bolesław „Lalka” (rewolucja jako wydarzenie kształtujące patriotyczną postawę) Młoda Polska, modernizmBłok Aleksander „Dwunastu” (rewolucja bolszewicka – zbawienie )Staff Leopold „Gniew sprawiedliwy” (rewolucja robotnicza – sąd wymierzony ciemiężycielom)Żeromski Stefan „Nokturn” dwudziestolecie międzywojenneWitkiewicz Stanisław […]

READ MORE

Retrospekcja – powrót do przeszłości

renesansKochanowski Jan „Do gór i lasów” (retrospekcja – spojrzenie z perspektywy na własne życie) romantyzmByron George Gordon „Giaur” (retrospekcja – rozpamiętywanie swoich zbrodni)Mickiewicz Adam „Dziady” część II (retrospekcja – spojrzenie wstecz w celu pouczenia)Mickiewicz Adam „Dziady” część IV (retrospekcja – rozpamiętywanie nieszczęśliwej miłości)Mickiewicz Adam „Konrad Wallenrod” (retrospekcja – historia życia bohatera)Mickiewicz Adam „Pan Tadeusz” (retrospekcja […]

READ MORE

Reforma, zmiana, ulepszenie

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (nowe przykazanie, przykazanie miłości) renesansGórnicki Łukasz „Dworzanin” (reforma dworska)Machiavelli Niccolò „Książę” (reforma władzy)Modrzewski Andrzej Frycz „O poprawie Rzeczpospolitej” (reforma kraju) oświecenieNiemcewicz Julian Ursyn „Powrót posła” (głos w sprawie konieczności reform) pozytywizmPrus Bolesław „Faraon” (reformy – sposób uzdrowienia państwa) Młoda Polska, modernizmPrzybyszewski Stanisław „Confiteor” (reforma sztuki) dwudziestolecie międzywojenneŻeromski Stefan „Przedwiośnie” (powolne, ale skuteczne […]

READ MORE

Radość życia

starożytnośćHoracy „O co poeta prosi Apollina…” (radość życia – bodźcem do życia) średniowieczeŚwięty Franciszek „Pochwała stworzenia” „Pieśń słoneczna” (radość życia – forma chwalenia Boga) renesansKochanowski Jan „Miło szaleć, kiedy czas po temu” (radość życia – wyraz zadowolenia)Kochanowski Jan „Serce roście…” (radość życia – wynik czystego sumienia) oświecenieKrasicki Ignacy „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” (radość życia – wynik […]

READ MORE

Ptak

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (gołębica – ptak – wcielenie Ducha Świętego)Biblia „Stary Testament” (gołębica – ptak – zwiastun ratunku)Parandowski Jan „Mitologia” (sowa – Atena – ptak – symbol mądrości; sęp lub orzeł – ptak drapieżnik) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (jaskółka – ptak – symbol nieograniczonej wolności, ptak – istota przynosząca wieści z daleka)Dante Alighieri […]

READ MORE

Przysięga

starożytnośćBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (przysięga złamana)„Pieśń o Rolandzie” (przysięga – znak miłości, oddania i honoru) renesansSzekspir William „Hamlet” (przysięga zemsty) romantyzmFredro Aleksander „Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serca” (przysięga wiecznego panieństwa)Mickiewicz Adam „Świtezianka” (przysięga złamana) pozytywizmSienkiewicz Henryk „Potop” (Kmicic i Janusz Radziwiłł – podstępnie zdobyta przysięga wierności)

READ MORE

Przyjaźń

starożytnośćHomer „Iliada” (Achilles i Patrokles – przyjaźń po grób) średniowiecze„Pieśń o Rolandzie” (Roland i Oliwier – przyjaciel – nieodłączny towarzysz rycerza średniowiecznego) renesansSzekspir William „Romeo i Julia” (Rome o i Merkucjo – przyjaźń pomszczona) oświecenieKrasicki Ignacy „Przyjaciele” (przyjaźń fałszywa) romantyzmGoethe Johann Wolfgang „Cierpienia młodego Wertera” (przyjaciel – powiernik sekretów serca)Mickiewicz Adam „Dziady” część III (przyjaźń […]

READ MORE

Przemiana, metamorfoza bohatera

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (Kana Galilejska – przemiana – element cudotwórczy; syn marnotrawny – przemiana wewnętrzna; Ciało i Krew Chrystusa; Szaweł – przemiana wewnętrzna)Biblia „Nowy Testament” „Ewangelie”Biblia „Stary Testament” (żona Lota – przemiana jako kara za nieposłuszeństwo)Biblia „Stary Testament” „Księdza Hioba” (przemiana – katastrofa)Biblia „Stary Testament” „Księga Rodzaju”Owidiusz „Przemiany”Parandowski Jan „Mitologia” (myśliwy Akreon i Atemida; Dafne […]

READ MORE

Próba

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (apostoł Piotr – próba wierności; Chrystus – próba miłości)Biblia „Stary Testament” (Abraham – próba posłuszeństwa i pokory; Hiob – próba cierpienia) średniowieczeBédier Joseph „Dzieje Tristana i Izoldy” (próba prawdomówności)„Legendy arturiańskie” (próba – element biografii średniowiecznego rycerza) barokCalderon de la Barca Pedro „Życie snem” (próba człowieczeństwa)Corneille Pierre „Cyd” (próba honoru) oświecenieKarpiński Franciszek „Laura […]

READ MORE

Praca

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (święty Józef, syn marnotrawny)Biblia „Stary Testament” (konsekwencja grzechu pierworodnego)Parandowski Jan „Mitologia” (Herakles, Syzyf) średniowiecze„Satyra na leniwych chłopów” renesansKochanowski Jan „Pieśń świętojańska o Sobótce”Rej Mikołaj „Żywot człowieka poczciwego”Szymonowic Szymon „Żeńcy” romantyzmMickiewicz Adam „Pan Tadeusz”Mickiewicz Adam „Pani Twardowska”Słowacki Juliusz „Kordian” pozytywizmOrzeszkowa Eliza „A… B… C…”Orzeszkowa Eliza „Nad Niemnem”Prus Bolesław „Lalka”Prus Bolesław „Powracająca fala”Sienkiewicz Henryk […]

READ MORE

Pożegnanie

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” „Ewangelia według św. Jana” średniowiecze„Lament świętokrzyski”, „Posłuchajcie Bracia Miła”, „Żale Matki Boskiej pod krzyżem” renesansKochanowski Jan „Treny” romantyzmGoethe Johann Wolfgang „Cierpienia młodego Wertera”Krasiński Zygmunt „Nie-Boska komedia”Mickiewicz Adam „Dziady” część IVMickiewicz Adam „Pan Tadeusz”Słowacki Juliusz „Testament mój” Młoda Polska, modernizmWyspiański Stanisław „Wesele” dwudziestolecie międzywojenneHemingway Ernest „Pożegnanie z bronią” II wojna światowaBorowski Tadeusz „Opowiadania” […]

READ MORE

Prometeizm

starożytnośćParandowski Jan „Mitologia” (prometeizm – idea bezinteresownego poświęcenia się dla ludzkości) romantyzmMickiewicz Adam „Dziady” część III (prometeizm – idea poświęcenia się dla narodu) Młoda Polska, modernizmKasprowicz Jan „Hymny” „Dies irae”, „Święty Boże…” (prometeizm – rola poety jako jednostki cierpiącej za grzechy ludzkości)Staff Leopold „Prometeusz” (prometeizm – motyw odwrócony; niechęć do odzyskania wolności)Żeromski Stefan „Ludzie bezdomni” […]

READ MORE

Powstanie narodowe

romantyzmGoszczyński Seweryn „Przy sadzeniu róż”Lenartowicz Teofil Aleksander „Bitwa racławicka” (powstanie – zryw chłopów – patriotów, pokaz potęgi polskiej wsi, bohaterstwa, na jakie stać ludzi prostych)Mickiewicz Adam „Dziady” część IIIMickiewicz Adam „Oda do młodości”Mickiewicz Adam „Pan Tadeusz” (powstanie – dowód narodowego bohaterstwa, patriotyzmu; powstanie – rana narodowa)Mickiewicz Adam „Reduta Ordona. Opowiadanie adiutanta” (powstanie – nierówna, ale […]

READ MORE

Powrót

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (Józef – powrót – stabilizacja; syn marnotrawny – powrót – skrucha; Piotr trzy razy zapiera się Chrystusa – powrót do przekonań)Parandowski Jan „Mitologia” (powrót Persefony – Kory – powrót – odnowa, zmiana; powrót Edypa do Teb – powrót – przekleństwo, katastrofa; powrót Odyseusza – powrót – spełnienie marzeń, powrót – osiągnięcie celu, […]

READ MORE

Potwór, bestia, monstrum

starożytnośćAjschylos „Oresteja” (Klitajmestra – potwór – potworna strona ludzkiej natury; potwór – uosobienie wyrzutów sumienia – Erynie ścigające Orestesa)Biblia (bestia – kusiciel, sprowadza śmierć, łudzi obietnicą szczęścia; bestia – Szatan, zło, zagłada; potwór w ludzkiej skórze – Kain – pierwszy zbrodniarz; potwór – Lewiatan; bestia – właściwości dobroczynne – Jonasz w brzuchu wieloryba, potwór – […]

READ MORE

Pomoc

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (pomoc Boga dla narodu wybranego)Parandowski Jan „Mitologia” (Jazon i Medea – pomoc przeklęta; Odyseusz – pomoc oczekiwana, upragniona) średniowiecze„Pieśń o Rolandzie” (pomoc w walce, pomoc – znak bohaterstwa) renesansSzekspir William „Makbet” (pomoc przeklęta)Szekspir William „Romeo i Julia” (pomoc, która przynosi tragedię) romantyzmMickiewicz Adam „Dziady” część II (pomoc konieczna) pozytywizmOrzeszkowa Eliza „Nad Niemnem” […]

READ MORE

Polska, Polacy

średniowieczeGall Anonim „Kronika polska” (polska legenda – początki państwa; Polska – państwo – potęga)„Legenda o Lechu, Czechu i Rusie” renesansKochanowski Jan „Odprawa posłów greckich” (Polska – „nierządne królestwo”)Kochanowski Jan „Pieśń o spustoszeniu Podola przez Tatarów” (Polska – państwo bez prawa; państwo bezbronne)Kochanowski Jan „Wy, którzy Pospolitą Rzeczą władacie” (Polska – kraj potrzebujący sprawiedliwych rządów)Modrzewski Andrzej […]

READ MORE

Pokora

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (pokora – jedna z cnót; Chrystus – absolutna pokora)Biblia „Stary Testament” (Abraham – ślepa pokora; Hiob – świadoma pokora)Homer „Iliada” (Priam – pokora pokonanego)Sofokles „Antygona” (Ismena – pokora słabego wobec silniejszego)Sofokles „Król Edyp” (pokora wobec wyroków losu) średniowiecze„Kwiatki świętego Franciszka” (pokora wobec Boga – kochającego Stwórcy świata) romantyzmMickiewicz Adam „Dziady” część III […]

READ MORE

Pokolenie

romantyzmMickiewicz Adam „Dziady” część III (pokolenie obrońców Ojczyzny, pokolenie tragiczne)Mickiewicz Adam „Oda do młodości” (manifest literacki, przeciwstawienie „młodych” – „starym”) pozytywizmOrzeszkowa Eliza „Nad Niemnem” (pokolenie romantyków i pozytywistów)Prus Bolesław „Lalka” (pokolenie idealistów) Młoda Polska, modernizmPrzerwa-Tetmajer Kazimierz „Koniec wieku XIX” (pokolenie dekadentów) dwudziestolecie międzywojenneŻeromski Stefan „Przedwiośnie” (pokolenie Polaków, którzy odzyskali wolną Ojczyznę) II wojna światowaBaczyński Krzysztof […]

READ MORE

Pojedynek

starożytnośćliryka antyczna (pojedynek miłosny, bój miłosny – pojedynek w aspekcie żartobliwym, jako zmagania przynoszące radość, rozkosz, satysfakcję)Biblia (pojedynek Jakuba z Aniołem – pojedynek o swój los, walka o szczęście, powodzenie; pojedynek Dawida z Goliatem – słabszy zwycięża silniejszego, potwierdzenie potęgi Boga i człowieka, który walczy w Jego imię; pojedynek Dawida z Absalomem – pojedynek ojca […]

READ MORE

Piękno

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (piękno doskonałe – miłość między Oblubieńcem a Oblubienicą)Parandowski Jan „Mitologia” (piękno kobiety; piękno – źródło powstałe z łez Demeter, symbol cierpienia matki) średniowieczeDante Alighieri „Boska komedia” (piękno raju, piękno – boski pierwiastek; piękno – Beatrycze jako uosobienie ideału; piękno – jego wpływ przyczyną ekstatycznego stanu duszy człowieka) renesansKochanowski Jan „Pieśni” „Nie porzucaj […]

READ MORE

Pies

starożytnośćHomer „Odyseja” (pies – uosobienie wierności – Argos i Odyseusz)Parandowski Jan „Mitologia” (pies – uosobienie wierności – Argos i Odyseusz; pies – stróż – Cerber) średniowieczeBédier Joseph „Dzieje Tristana i Izoldy” (pies – uosobienie wiernej miłości – Łapaj) barokMorsztyn Jan Andrzej „Nagrobek Perlisi” (pies – przedmiot niezwykłej miłości człowieka)Potocki Wacław „Czuj! Stary pies szczeka!” (pies […]

READ MORE

Pieniądze

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (nagroda dla Judasza – pieniądz przeklęty, pieniądz – ciężar)Biblia „Nowy Testament” „Ewangelia według świętego Mateusza” (pieniądz – balast)Biblia „Nowy Testament” „Przypowieść o talentach” (pieniądz 0 symbol zdolności, możliwości)Biblia „Nowy Testament” „Przypowieść o wdowim groszu” (pieniądz – ofiara)Biblia „Nowy Testament” „Przypowieść o zagubionej drachmie” (pieniądz – cenna zguba)Parandowski Jan „Mitologia” (pieniądz – zapłata […]

READ MORE

Piekło

starożytnośćBiblia (piekło – miejsce wiecznego potępienia)Parandowski Jan „Mitologia” (piekło – Tartar – miejsce wiecznego potępienia) średniowieczeDante Alighieri „Boska komedia” (piekło jako miejsce uporządkowane pod względem popełnionych win, instytucja hierarchiczna dla dusz cierpiących) romantyzmpiekło – cierpienie duchowe z powodu nieszczęśliwej miłościKrasiński Zygmunt „Nie-Boska komedia” (piekło – obóz rewolucjonistów) Młoda Polska, modernizmRilke Rainer Maria „Orfeusz, Eurydyka, Hermes” […]

READ MORE

Państwo naprawa

renesansKochanowski Jan „Odprawa posłów greckich”Kochanowski Jan „Pieśń V (O spustoszeniu Podola)”Kochanowski Jan „Pieśń XIX (O dobrej sławie)”Modrzewski Andrzej Frycz „O poprawie Rzeczypospolitej”Skarga Piotr „Kazania sejmowe” barokPotocki Wacław „Nierządem Polska stoi”Potocki Wacław „Pospolite ruszenie” oświecenieKrasicki Ignacy „Świat zepsuty”Niemcewicz Julian Ursyn „Powrót posła” dwudziestolecie międzywojenneŻeromski Stefan „Przedwiośnie” współczesnośćOrwell George „Folwark zwierzęcy”

READ MORE

Opieka

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (opiekun – Chrystus jako pasterz)Biblia „Stary Testament” (opieka Boga – ratunek)Parandowski Jan „Mitologia” (koza Amaltea, wilczyca – opieka zwierząt; opieka nad miastem) średniowieczeBédier Joseph „Dzieje Tristana i Izoldy” (opieka Gorwenala nad Tristanem) renesansJanicki Klemens „O sobie samym do potomności…” (opieka mecenasa) romantyzmFredro Aleksander „Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serca” (opieka pani Dobrójskiej nad […]

READ MORE

Okręt

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (Arka – okręt, który umożliwił przetrwanie)Parandowski Jan „Mitologia” (okręt – środek transportu) średniowieczeBédier Joseph „Dzieje Tristana i Izoldy” (okręt – miejsce tragedii) oświecenieKrasicki Ignacy „Świat zepsuty” (okręt tonący – alegoria upadającej Ojczyzny) romantyzmMickiewicz Adam „Sonety krymskie” „Burza” (okręt miotany żywiołem morza) Młoda Polska, modernizmConrad Joseph „Lord Jim” (okręt – miejsce osobistej tragedii)Rimbaud […]

READ MORE

Ojciec

starożytnośćAjschylos „Oresteja” (ojciec – ofiara)Biblia „Nowy Testament” „Ewangelia według świętego Łukasza” (święty Józef – ojciec, opiekun, wychowawca; przypowieść o synu marnotrawnym – ojciec wybaczający błędy, uosobienie miłości, wyrozumiałości, miłosierdzia; Jair – ojciec ratujący swoje dziecko za wszelką cenę)Biblia „Stary Testament” „Księga Hioba” (ojciec poddany próbie)Biblia „Stary Testament” „Księga Rodzaju” (Adam – praojciec, pierwszy ojciec; dzieje […]

READ MORE

Ogień, pożar, płomień

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (ogień piekielny)Biblia „Stary Testament” (ogień oczyszczający, ogień niosący zagładę)Parandowski Jan „Mitologia” (Menelaos i Parys – ogień nienawiści; królowa Hekabe – ogień zagłady) średniowieczeBédier Joseph „Dzieje Tristana i Izoldy” (ogień oczyszczający)Dante Alighieri „Boska komedia” (ogień – narzędzie męki) renesansPetrarca Francesco „Sonety do Laury” (żar miłości) barokMorsztyn Jan Andrzej „Wiersze” (ogień, pożar, płomień – […]

READ MORE

Ofiara

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (ofiara Jana Chrzciciela za wiarę; Jezus – ofiara odkupieńcza; Szczepan – ofiara prześladowań za wiarę)Biblia „Stary Testament” (Kain i Abel – ofiara przyjęta i ofiara odrzucona; Abraham – ofiara – poświęcenie; Lot – ofiara ciekawości; Hiob – ofiara człowieka dla Boga)Homer „Iliada” (ofiara Achillesa – Hektor – wynik zemsty na bohaterze)Parandowski Jan […]

READ MORE

Nimfa, rusałka

starożytnośćParandowski Jan „Mitologia” (nimfa – mieszkanka ziemi, część natury, przyrody; Echo – nimfa zawiedziona; Dafne – nimfa prześladowana miłością) średniowiecze„Legendy arturiańskie” (nimfy, rusałki – reprezentantki świata czarów) renesansSzekspir William „Sen nocy letniej” (rusałki, nimfy – dowód bujności i szczodrości natury) romantyzmMickiewicz Adam „Świtezianka” (rusałka – złowroga, zdradliwa siła)Mickiewicz Adam „Świteź” (rusałka – królowa jeziora, świadek […]

READ MORE

Nieśmiertelność

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (nieśmiertelność duszy)Biblia „Stary Testament” (nieśmiertelność Boga)Horacy „Exegi monumentum aere perennius” (nieśmiertelność poety)Horacy „Non usitata…” (nieśmiertelność poety, artysty)Parandowski Jan „Mitologia” (nieśmiertelność gwarantowana przez odpowiednie napoje i pokarmy; nieśmiertelność – brzemię, balast; ) renesansKochanowski Jan „Ku Muzom” (nieśmiertelność poety, artysty)Kochanowski Jan „Muza” (nieśmiertelność poety, artysty)Kochanowski Jan „Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony” (nieśmiertelność poety, […]

READ MORE

Niebo

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (niebo – siedziba Boga, „ekran”, ukazujący znaki ostateczne)Parandowski Jan „Mitologia” (Niebo – Uranos; niebo – sfera przeznaczona dla bogów) średniowieczeDante Alighieri „Boska komedia” (niebo – siedziba Boga i świętych)„Pieśń o Rolandzie” (niebo – wieczna ojczyzna; nagroda za wzorowe wypełnianie obowiązków na ziemi) renesansKochanowski Jan „Treny” (niebo – miejsce, do którego człowiek udaje […]

READ MORE

Nauczyciel

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (Jezus – nauczyciel ludzkości) średniowiecze„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” (Śmierć – nauczycielka życia) Młoda Polska, modernizmŻeromski Stefan „Syzyfowe prace” (nauczyciele klerykowscy – antywzór wychowawcy) dwudziestolecie międzywojenneGombrowicz Witold „Ferdydurke” (karykatura nauczyciela)Makuszyński Kornel „Szatan z siódmej klasy” (nauczyciel – człowiek oddany swojej pasji, wspaniały wychowawca)Tuwim Julian „Nauka” (nauczyciel – życie) współczesnośćBaran Józef „Nauczyciel” (nauczyciel […]

READ MORE

Narcyz

starożytnośćParandowski Jan „Mitologia” (Narcyz – zapatrzenie się w siebie, miłość do siebie samego, samouwielbienie) oświecenieKrasicki Ignacy „Kruk i lis” (narcyz – kruk – samouwielbienie, dążność do otaczania się pochwałami, zaszczytami, pozytywnymi opiniami o sobie samym)Krasicki Ignacy „Szczur i kot” (narcyz – szczur – pycha, ślepe samouwielbienie)Krasicki Ignacy „Żona modna” (narcyz – żona modna – bezkrytyczne […]

READ MORE

Naprawa państwa

starożytnośćSofokles „Król Edyp” (naprawa państwa – konieczność, ratunek przed zagładą) renesansKochanowski Jan „Odprawa posłów greckich” (naprawa państwa gwarancją jego istnienia)Kochanowski Jan „Pieśń V (O spustoszeniu Podola)” (naprawa państwa – najważniejsza potrzeba)Modrzewski Andrzej Frycz „O poprawie Rzeczypospolitej” (naprawa państwa – krok ku nowoczesności)Skarga Piotr „Kazania sejmowe” (naprawa państwa – obowiązek obywateli) barokPotocki Wacław „Nierządem Polska stoi” […]

READ MORE

Nadzór

barokCalderon de la Barca Pedro „Życie snem” (nadzór nad więźniem) romantyzmMickiewicz Adam „Dziady” część III (nadzór polityczny)Mickiewicz Adam „Pan Tadeusz” (nadzór Rosjan nad podległym narodem) pozytywizmPrus Bolesław „Faraon” (nadzór polityczny) Młoda Polska, modernizmŻeromski Stefan „Syzyfowe prace” (nadzór polityczny) współczesnośćOrwell George „Rok 1984” (nadzór permanentny, nadzór w państwie totalitarnym)

READ MORE

Nadzieja

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (nadzieja – cnota nadająca sens ludzkiemu istnieniu; nadzieja na życie wieczne – zmartwychwstanie Jezusa)Biblia „Stary Testament” (nadzieja na odzyskanie wolności; nadzieja na odmianę, poprawę losu)Parandowski Jan „Mitologia” (Odyseusz – nadzieja na powrót do ojczyzny; Demeter – nadzieja na odzyskanie dziecka)Sofokles „Antygona” (nadzieja na ocalenie duszy od męki – pochowanie ciała zmarłego) średniowieczeDante […]

READ MORE

Młodość

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (młodość – czas poszukiwania własnej drogi życiowej; odkrywanie własnego powołania)Biblia „Stary Testament” (młodość – okres buntu, przeciwstawienia się autorytetom; młodość – czas poznawania świata, pierwsze kontakty z okrutną rzeczywistością)Parandowski Jan „Mitologia” (młodość – jedna z cech bogów, najpiękniejszy okres życia; Ikar)Sofokles „Antygona” (młodość – czas bolesnych doświadczeń; młodość – tragiczna, młodość – […]

READ MORE

Mistrz

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (mistrz – nauczyciel, autorytet, opoka) średniowieczeDante Alighieri „Boska komedia” (mistrz – przewodnik)„Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią” (mistrz, który zostaje uczniem) renesansKochanowski Jan „Do snu” (mistrz śmierci – sen) oświecenieKrasicki Ignacy „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki” (mistrz – nauczyciel, przewodnik) romantyzmMickiewicz Adam „Dziady” część III (mistrz – wieszcz romantyczny; mistrz mędrców – samotność) dwudziestolecie międzywojenneBułhakow […]

READ MORE

Miłość – rodzicielstwo

starożytnośćHomer „Iliada” renesansKochanowski Jan „Treny” barokMolier „Skąpiec” (miłość do pieniędzy) pozytywizmBalzak Honoré de „Ojciec Goriot” (miłość ojcowska – uczucie nieszczęśliwe, prowadzące do śmierci)

READ MORE

Miłość do Ojczyzny, patriotyzm

starożytnośćTyrteusz, Tyrtajos „Rzecz to piękna…” (miłość Ojczyzny zagrzewająca do walki; miłość do Ojczyzny miarą wartości człowieka) średniowieczeGall Anonim „Kronika polska”„Pieśń o Rolandzie” (miłość do ojczyzny – składnik kodeksu postępowania; miłość do ojczyzny – główny punkt kodeksu rycerskiego) renesansKochanowski Jan „Odprawa posłów greckich” (brak miłości do Ojczyzny przyczyną upadku kraju)Kochanowski Jan „Pieśń V (O spustoszeniu Podola)” […]

READ MORE

Miłość – kobieta i mężczyzna

starożytnośćBiblia „Hymn o miłości”Biblia „Nowy Testament” (ojciec i syn marnotrawny – miłość ojcowska; miłość jako cnota, dar od Boga, wartość duchowa niezbędna człowiekowi w życiu; miłosierny Samarytanin – miłość bliźniego)Biblia „Pieśń nad pieśniami” (miłość spełniona; miłość jako piękne, zmysłowe, namiętne uczucie, więź emocjonalna łącząca dwoje kochanków)Homer „Iliada”Homer „Odyseja”Owidiusz „Przemiany”Owidiusz „Sztuka kochania”Parandowski Jan „Mitologia” (mit o […]

READ MORE

Mieszczaństwo

renesansmieszczaństwo – warstwa dominująca (dramaty Szekspira) romantyzmSłowacki Juliusz „Kordian” (mieszczaństwo – ślepe uleganie wpływom) pozytywizmBalzak Honoré de „Ojciec Goriot” (mieszczaństwo – warstwa naśladująca styl życia arystokracji)Prus Bolesław „Lalka” (mieszczaństwo – środowisko dorobkiewiczów, ludzi interesu)Sienkiewicz Henryk „Potop” (mieszczaństwo – warstwa biernie nastawiona do spraw narodowowyzwoleńczych) Młoda Polska, modernizmPrzerwa-Tetmajer Kazimierz „Evviva l’arte” (mieszczaństwo – warstwa bezużyteczna)Zapolska Gabriela […]

READ MORE

Miecz, szabla

starożytnośćBiblia (miecz – atrybut waleczności) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (miecz – symbol niewinności)„Legendy arturiańskie” (miecz Excalibur – znak prawowitego władcy)„Pieśń o Rolandzie” (miecz – atrybut rycerza) barokCorneille Pierre „Cyd” (miecz – symbol śmierci) oświecenieKarpiński Franciszek „Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta, ostatniego polskiego króla z domu Jagiełłów” (szabla – symbol waleczności, dawnej świetności […]

READ MORE

Miasto

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (Betlejem – miasto uświęcone; Nazaret – miasto dzieciństwa Jezusa; Babilon – miejsce powstania różnych języków świata)Biblia „Stary Testament” (Sodoma i Gomora – miasta zniszczone; Babilon – miasto – miejsce powstania różnych języków świata)Parandowski Jan „Mitologia” (Delfy – miasto wyrocznia; Teby – miasto nieszczęśliwe, przeklęte; Troja – miasto zdobyte; Rzym – miasto potęga) […]

READ MORE

Mesjanizm

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (mesjanizm – idea wpisana w historię ludzkości; mesjanizm jako droga ku odkupieniu przez cierpienie) romantyzmKrasiński Zygmunt „Psalmy przyszłości” (mesjanizm – zbawcza rola Polski; Polska Mesjaszem narodów)Mickiewicz Adam „Dziady” część III (mesjanizm – zbawcza rola Polski; Polska jako Mesjasz narodów)Mickiewicz Adam „Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego” (mesjanizm – idea wpisana w porządek dziejowy […]

READ MORE

Mąż

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (święty Józef – mąż – troskliwy i kochający opiekun rodziny)Biblia „Stary Testament” (Adam – pierwszy mąż w dziejach świata; mąż – opiekun, patriarcha, dawca życia, dążący do podtrzymania rodu)Homer „Iliada” (Hektor – mąż – wzór cnót rycerskich)Homer „Odyseja” (Odyseusz – mąż – człowiek wyczekiwany, upragniony, ukochany mężczyzna)Parandowski Jan „Mitologia” (Zeus – mąż […]

READ MORE

Matka

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (matka – kobieta, która urodziła Jezusa, matka całej ludzkości, Matka Boska; matka cierpiąca po śmierci dziecka)Biblia „Stary Testament” „Księga Hioba” (matka – Ziemia)Biblia „Stary Testament” „Księga Rodzaju” (Ewa – matka wszystkich żyjących, pierwsza matka; pramatka, matka wszystkich ludzi; matka – osoba gotowa n największe poświęcenie dla swojego dziecka; matka tragiczna, matka mordercy)Biblia […]

READ MORE

Maryja, Matka Boska

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” średniowiecze„Lament świętokrzyski”, „Posłuchajcie Bracia Miła”, „Żale Matki Boskiej pod krzyżem”„Legenda o świętym Aleksym” romantyzmMickiewicz Adam „Hymn na dzień Zwiastowania Najświętszej Panny Maryi”Mickiewicz Adam „Słowa Panny”Norwid Cyprian „Do najświętszej Panny Maryi”Norwid Cyprian „Psalm w Hebronie” dwudziestolecie międzywojenneIłłakowiczówna Kazimiera „O Matce Boskiej” współczesnośćLeszczyński Edward „Madonno!” sztuka – malarstwoBellini Giovanni „Madonna z dzieciątkiem i świętymi”Capmin […]

READ MORE

Małżeństwo

starożytnośćHomer „Iliada” (Helena i Menelaos – małżeństwo nieszczęśliwe)Homer „Odyseja” (Odyseusz i Penelopa – małżeństwo trwałe)Parandowski Jan „Mitologia” (małżeństwa greckich bogów; Orfeusz i Eurydyka – małżeństwo doskonałe) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (małżeństwo nieszczęśliwe)„Legenda o świętym Aleksym” (Aleksy i Famijana – małżeństwo nieskonsumowane) renesansSzekspir William „Hamlet” (małżeństwo – hańba)Szekspir William „Makbet” (małżeństwo świetnie dobrane)Szekspir William […]

READ MORE

Łąka, pole uprawne

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (Abel – pole uprawne – grób; łąka, pastwisko niebieskie)Parandowski Jan „Mitologia” (porwanie Kory przez Hadesa – łąka – niebezpieczeństwo; Pola Elizejskie – kraina zmarłych) średniowiecze„Dusza z ciała wyleciała” (łąki niebieskie) renesansKochanowski Jan „Pieśń świętojańska o Sobótce” (łąka, pole – miejsce szczęśliwego życia)Szymonowic Szymon „Żeńcy” (pole – miejsce ciężkiej pracy) oświecenieKarpiński Franciszek „Laura […]

READ MORE

Łagry, Gułagi – sowieckie obozy pracy

II wojna światowaAppelbaum Anne „Gułag”Czapski Józef „Na nieludzkiej ziemi”Czapski Józef „Wspomnienia starobielskie”Dostojewski Fiodor „Zapiski z martwego domu”Grubiński Wacław „Między młotem a sierpem”Herling-Grudziński Gustaw „Inny świat”Krakowiecki Anatol „Książka o Kołymie”Naglerowa Herminia „Kazachstańskie noce”Obertyńska Beata „W domu niewoli”Rybakow Anatolij „Dzieci Arbatu”Sołżenicyn Aleksander „Archipelag Gułag”Sołżenicyn Aleksander „Jeden dzień Iwana Denisowicza”Szałamow Warłam „Opowiadania kołymskie”Umiastowski Jan Kazimierz „Przez kraj niewoli”Wasilewska […]

READ MORE

List

średniowiecze„Legenda o świętym Aleksym” (list – wyjaśnienie) oświecenieNiemcewicz Julian Ursyn „Powrót posła” (list komiczny)Rousseau Jean Jacques „Julia, czyli Nowa Heloiza” (list – wyznanie) romantyzmFredro Aleksander „Zemsta”Goethe Johann Wolfgang „Cierpienia młodego Wertera” (list – forma kontaktu)Norwid Cyprian „Do obywatela Johna Brown” (list – protest) pozytywizmOrzeszkowa Eliza „Nad Niemnem” (list – zła wiadomość)Prus Bolesław „Lalka” (list przywracający […]

READ MORE

Lekarz

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (lekarz – Chrystus – uzdrowiciel chorych i wskrzesiciel umarłych; lekarz – miłosierny Samarytanin – symbol bezinteresownej pomocy, poświęcenia się dla dobra ludzi cierpiących)Biblia „Stary Testament” (lekarz – Archanioł Rafał)Parandowski Jan „Mitologia” (mit o Asklepiosie – lekarz doskonały) średniowiecze„Kwiatki świętego Franciszka” (lekarz – święty Franciszek – uzdrowiciel ciała i duszy, naśladowca Chrystusa) renesansKochanowski […]

READ MORE

Las, bór, puszcza

średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (las – miejsce schronienia)Dante Alighieri „Boska komedia” (las – symbol duchowego chaosu, zagubienia) renesansKochanowski Jan „Do gór i lasów” (las – symbol potęgi natury)Szekspir William „Makbet” (las – zagrożenie) romantyzmKraszewski Józef Ignacy „Stara baśń” (puszcza – teren dziewiczy, dom Słowian)Mickiewicz Adam „Pan Tadeusz” (puszcza – królestwo zwierząt)Słowacki Juliusz „Balladyna” […]

READ MORE

Lalka, marionetka, kukiełka, manekin

starożytnośćSofokles „Król Edyp” (człowiek – marionetka w rękach fatum – losu, przeznaczenia) renesansKochanowski Jan „Do fraszek” (człowiek – uzależnienie od losu)Kochanowski Jan „O żywocie ludzkim” (człowiek – lalka, aktor w teatrze świata)Kochanowski Jan „Pieśń III” (człowiek – marionetka w rękach losu)Szekspir William „Makbet” (człowiek – aktor na scenie życia, mający do odegrania jakąś rolę) pozytywizmPrus […]

READ MORE

Labirynt

starożytnośćParandowski Jan „Mitologia” (labirynt kreteński – siedziba Minotaura) średniowieczeDante Alighieri „Boska komedia” (labirynt – podział na kręgi w Piekle; labirynt – dziewięć części góry, zwanej Czyśćcem; Raj – labirynt – nieokreślony, niematerialny świat) renesansKochanowski Jan „Do fraszek” (labirynt – fraszki, będące odzwierciedleniem nieograniczonych myśli poety) pozytywizmBalzak Honoriusz „Ojciec Goriot” (labirynt – Paryż)Prus Bolesław „Faraon” (labirynt […]

READ MORE

Kwiat, kwiaty

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (lilia – symbol niewinności, boskiej opieki nad wybranymi)Biblia „Stary Testament” (lilia – symbol doskonałego piękna)Parandowski Jan „Mitologia” (Afrodyta, Apollo, Demeter i Kora, Narcyz – symbol samouwielbienia, Nimfy, anemon – znak śmierci, hiacynt – znak nagłej śmierci) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy”Dante Alighieri „Boska komedia” (róża mistyczna – doskonałość, pełnia) renesansKochanowski Jan […]

READ MORE

Krzyż

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (krzyż – symbol odkupienia) średniowiecze„Lament świętokrzyski”, „Posłuchajcie Bracia Miła”, „Żale Matki Boskiej pod krzyżem” (krzyż – znak męki)„Pieśń o Rolandzie” (krzyż – symbol Bożej opieki; krzyż – znak chrześcijanina; krzyż – symbol oddania się w opiekę Boga) romantyzmMickiewicz Adam „Dziady” część III (krzyż polski – „Chrystusa narodów”) pozytywizmDostojewski Fiodor „Zbrodnia i kara” […]

READ MORE

Król

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (król – Bóg; król wyśmiany; król – życia, król – zwycięzca śmierci)Biblia „Stary Testament” (król – uosobienie mądrości; król – artysta)Parandowski Jan „Mitologia” (król zhańbiony; król – wygnaniec; król – mściciel) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (król zdradzony)Gall Anonim „Kronika polska” (król doskonały, król – ideał)„Legendy arturiańskie” (król – wybraniec)„Pieśń o […]

READ MORE

Krew

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (krew przymierza)Biblia „Stary Testament” (krew przelana)Parandowski Jan „Mitologia” (krew – znak zguby) renesansSzekspir William „Makbet” (krew – znak zbrodni; krew – sędzia, krew – świadek; krew – znamię, piętno, tortura) romantyzmMickiewicz Adam „Dziady” część III (krew ofiar caratu – symbolem niewinnej ofiary Chrystusa, przez którą został odkupiony świat)Słowacki Juliusz „Balladyna” (krew – […]

READ MORE

Krajobraz (przyroda)

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (Ogród Oliwny – krajobraz smutku, śmierci)Biblia „Stary Testament” (krajobraz raju; Ziemia Obiecana – szczęście, dostatek)Parandowski Jan „Mitologia” (przyroda – świat wiecznie odradzającego się życia; przyroda – siła nieokiełznana, symbol bujności) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (przyroda – schronienie)Dante Alighieri „Boska komedia” (pejzaż Piekła) renesansKochanowski Jan „Hymn do Boga” (przyroda harmonijna, przyroda […]

READ MORE

Korona

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (korona – cierpienie) renesansKochanowski Jan „Pieśń X” (żona – korona głowy męża)Szekspir William „Makbet” (korona – symbol władzy) romantyzmMickiewicz Adam „Reduta Ordona. Opowiadanie adiutanta” (korona – symbol narodowego bytu)Słowacki Juliusz „Balladyna” (korona – symbol władzy)Słowacki Juliusz „Kordian” (korona zhańbiona, korona upodlona)

READ MORE

Konflikt pokoleń

romantyzmMickiewicz Adam „Oda do młodości” (konflikt klasyków z romantykami; charakter polemiczny)Mickiewicz Adam „Romantyczność” (konflikt idealisty z racjonalistą; romantyczna wizja świata) pozytywizmAsnyk Adam „Do młodych” (konflikt romantyka z pozytywistą)Orzeszkowa Eliza „Nad Niemnem” (konflikt ojca z synem, konflikt romantyka z pozytywistą) Młoda Polska, modernizmReymont Stanisław Władysław „Chłopi” (konflikt ojca z synem, konflikt o ziemię)Żeromski Stefan „Doktor Piotr” […]

READ MORE

Kobieta

starożytnośćAnakreont „Piosenka”Biblia „Nowy Testament” (Maria – kobieta wybrana, wyjątkowa; Marta – kobieta, gospodyni)Biblia „Stary Testament” („Księga Rodzaju” – Ewa, pierwsza kobieta; „Księga Judyty”; kobieta – bohater: Judyta, Estera, Rut; „Pieśń nad pieśniami” – kobieta, uosobienie piękna, zmysłowości)Homer „Iliada”Homer „Odyseja”Owidiusz „Przemiany” „Metamorfozy”Parandowski Jan „Mitologia” (Hera – kobieta, władczyni; Demeter – kobieta, gospodyni całej ziemi; Afrodyta – […]

READ MORE

Kariera

renesansGórnicki Łukasz „Dworzanin” romantyzmMickiewicz Adam „Dziady” część IIIMickiewicz Adam „Ustęp” do „Dziadów” część III pozytywizmBalzak Honoré de „Ojciec Goriot”Dostojewski Fiodor „Zbrodnia i kara”Prus Bolesław „Lalka” dwudziestolecie międzywojenneNałkowska Zofia „Granica” II wojna światowaSzczypiorski Andrzej „Początek” współczesnośćHerbert Zbigniew „Powrót prokonsula”

READ MORE

Holokaust, Szoa, Szoah, Shoah

II wojna światowa„Muzułman wraca do domu i inne pamiętniki więźniów hitlerowskich obozów koncentracyjnych praca zbiorowa”: „Detronizacja Królowej” Głąb-Wiszniewska Karolina, „Kobiety z całej Europy” Schöneman-Łuniewska Stanisława, „Tak było w Gusen” Wlazłowski Zbigniew, „Pod skrzydłami SS-anioła” Wdzięczny Kazimierz, „Nastolatek w Ostlagrze” Okoń Zbigniew, „Wędrówka przez obozy” Kosiński Jan, „Komando Strassenbau” Skoraczyński Czesław, „Majdanek, Gross-Rosen” Bochenek Leon, „Muzułman […]

READ MORE

Kłótnia, spór

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (kłótnia o dziecko; Babel – kłótnia – wynik niemożności porozumienia)Homer „Iliada” (spór o miano najpiękniejszej, spór z próżności; spór o Helenę, spór mężczyzn o kobietę; spór Achillesa z Agamemnonem, spór mężczyzn o kobietę)Parandowski Jan „Mitologia” (spór o miano najpiękniejszej, spór z próżności; spór o Helenę, spór mężczyzn o kobietę; spór Achillesa z […]

READ MORE

Klątwa

starożytnośćAjschylos „Oresteja” (klątwa rzucona na Orestesa)Parandowski Jan „Mitologia” (klątwa – fatum ciąży nad rodem Labdakidów; przekleństwo Posejdona rzucone na Odyseusza; klątwa rzucona na ziemię przez Demeter) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (klątwa – miłość jako przekleństwo) renesansSzekspir William „Makbet” (przepowiednia – przekleństwo determinujące postępowanie) romantyzmKrasiński Zygmunt „Nie-Boska komedia” (klątwa – poeta „przeklęty”)Mickiewicz Adam „Dziady” […]

READ MORE

Kat

starożytnośćAjschylos „Oresteja” (kat – wymierzający karę: Klitajmestra, Orestes, Erynie)Biblia „Nowy Testament” (kat – Herod dzieciobójca, człowiek odpowiedzialny za „rzeź niewiniątek”; kat – Żydzi z Sanhedrynu lud i żołnierze, skazujący Chrystusa na śmierć)Biblia „Stary Testament” (kat – Kain bratobójca, zbrodniarz; kat – Egipt – miejsce kaźni dla Izraelitów)Parandowski Jan „Mitologia” (kat – Uranos i Kronos – […]

READ MORE

Inteligent

pozytywizmDostojewski Fiodor „Zbrodnia i kara” (inteligent – człowiek skazany na nędzę)Orzeszkowa Eliza „A… B… C…” (inteligent – człowiek wykorzystujący wiedzę dla dobra kraju)Orzeszkowa Eliza „Nad Niemnem” (inteligent – człowiek o wysokim poczuciu własnej wartości)Prus Bolesław „Lalka” (inteligent – człowiek „niższej” kategorii)Sienkiewicz Henryk „Szkice węglem” (karykatura inteligenta; inteligent bierny) Młoda Polska, modernizmWyspiański Stanisław „Wesele” (inteligencja – […]

READ MORE

Idealizm, idealiści

starożytnośćParandowski Jan „Mitologia” (idealizm Ikara – wiara w potęgę człowieka, jego możliwości)Wergiliusz „Bukoliki” (idealizm – arkadyjska wizja życia) średniowiecze„Kwiatki świętego Franciszka” (idealizm Franciszka – wzór średniowiecznej ascezy i ubóstwa)„Legenda o świętym Aleksym” (idealizm Aleksego – wzór średniowiecznej ascezy i ubóstwa)„Pieśń o Rolandzie” (idealizm Rolanda – wzór średniowiecznego rycerza) renesansKochanowski Jan „Pieśń świętojańska o Sobótce” (idealizm […]

READ MORE

Historia

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (historia ludzkości, dzieje świata)Parandowski Jan „Mitologia” (Fatum, Mojry – historia – sterowanie dziejami) średniowieczeGall Anonim „Kronika polska” (historia – dzieje narodu, państwa) romantyzmKrasiński Zygmunt „Nie-Boska komedia” (historia uzależniona od wyroków Boga)Mickiewicz Adam „Dziady” część III „Widzenie księdza Piotra” (historia – arena działań różnych narodów)Mickiewicz Adam „Konrad Wallenrod” (historia – dzieje uzależnione od […]

READ MORE

Grób

starożytnośćepitafia – napisy nagrobne – utrwalenie dla potomnych szlachetnych czynów i zalet zmarłegoBiblia „Nowy Testament” (Grób Mesjasza – miejsce zmartwychwstania Chrystusa)Biblia „Stary Testament” (grób – Sodoma i Gomora – miejsce zagłady ludzi)Sofokles „Antygona” (grób – pochówek zmarłego gwarancją opieki bogów po śmierci; grób Polinejkesa powodem konfliktu, jaki pojawił się pomiędzy Kreonem a Antygoną) średniowieczeBédier Józef […]

READ MORE

Góra, góry

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (Tabor – góra święta, góra wybrana; Golgota – góra śmierci i zwycięstwa nad śmiercią)Biblia „Stary Testament” (góra – ostoja; góra – punkt widokowy, miejsce, z którego widać upragnioną przestrzeń; góra – miejsce wybrane)Parandowski Jan „Mitologia” (góra święta – siedziba bóstw; góra – ostoja sztuki; góra – miejsce męki, narzędzie tortur) średniowiecze„Pieśń o […]

READ MORE

Elf

renesansSzekspir William „Sen nocy letniej” (elf – istota ze świata fantazji, elf – składnik świata natury, przyrody) romantyzmSłowacki Juliusz „Balladyna” (elfy – mieszkańcy świata przyrody, wtopieni w naturę) współczesnośćSapkowski Andrzej „Miecz przeznaczenia” (wrogowie ludzi)Sapkowski Andrzej „Ostatnie życzenie” (wrogowie ludzi)Sapkowski Andrzej „Saga o wiedźminie” (wrogowie ludzi)Tolkien John Ronald Reuel „Silmarillion” (współbracia ludzi)

READ MORE

Dziecko

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” „Ewangelia według świętego Mateusza” „Ewangelia według świętego Mateusza” (dziecko mistyczne – Mesjasz; dziecko krnąbrne, dziecko nieposłuszne)Biblia „Stary Testament” „Księga Rodzaju” (dziecko, które trzeba zabić – dziecko złożone w ofierze; dziecko upragnione; dziecko – przedmiot sporu; dziecko zdane na łaskę losu – Mojżesz)Biblia „Stary Testament” „Księga Wyjścia” (Mojżesz – dziecko ocalone przez Boga)Parandowski […]

READ MORE

Dzieciństwo

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (dzieciństwo Jezusa – wzorzec postępowania; syn marnotrawny – dziecko krnąbrne, dziecko nieposłuszne)Biblia „Stary Testament” (Izaak – dziecko upragnione; Izaak – dziecko, które trzeba zabić; spór kobiet i Salomon – dziecko – przedmiot sporu; Mojżesz – dziecko zdane na łaskę losu)Parandowski Jan „Mitologia” (dzieciństwo Heraklesa – czas ujawniania się wrodzonych cech, dzieciństwo herosa; […]

READ MORE

Dwór królewski

starożytnośćParandowski Jan „Mitologia” (dwór, gdzie mężczyźni pełnią rolę kobiet – dwór królowej Omfali, gdzie przez trzy lata musiał służyć Herakles za karę po splądrowaniu świątyni Apollina)Homer „Odyseja” (dwór bez pana) średniowieczeBédier Józef „Dzieje Tristana i Izoldy” (dwór średniowiecznego władcy)„Legendy arturiańskie” (wzorowy dwór) renesansKochanowski Jan „O doktorze Hiszpanie” (dwór – miejsce zabaw, żartów)Kochanowski Jan „Odprawa posłów […]

READ MORE

Dworek

renesansdworek – ostoja polskości, patriotyzmu, bezpieczeństwa, spokoju, miejsce, gdzie panują ład i harmonia, zachowuje się szlacheckie obyczaje barokPasek Jan Chryzostom „Pamiętniki” (dworek – folwark szlachecki – świadectwo statusu majątkowego, rodowe gniazdo) oświeceniedworek sentymentalny – park CzartoryskichKrasicki Ignacy „Żona modna” (dworek – miejsce, w którym dominuje przepych, bogactwo, kunsztowność) romantyzmdworek – ostoja patriotyzmu, tradycji i obyczajów […]

READ MORE

Drzewo, drzewa

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (drzewo Krzyża świętego – drzewo zbawienia)Biblia „Stary Testament” (drzewo wiadomości dobra i zła; drzewo życia; drzewo – symbol drabiny do Nieba, drzewo umożliwiające kontakt z Bogiem; drzewo – grób, grobowiec; drzewo – znak cyklu natury, wiecznego odradzania się; drzewo życia duchowego)Parandowski Jan „Mitologia” (drzewa święte; drzewo – symbol trwałości związku, miłości) średniowieczeBédier […]

READ MORE

Dom

starożytnośćBiblia „Ewangelia według świętego Łukasza” (przypowieść o synu marnotrawnym)Biblia „Ewangelia według świętego Mateusza” (dom – świątynia Boga)Biblia „Ewangelia według świętego Mateusza” (dom na skale – siła, którą daje wiara)Biblia „Księga Hioba” (dom utracony i odzyskany z woli Boga; dom Hioba – miejsce cierpienia)Biblia „Nowy Testament” (dom – ostoja, przystań, miejsce powrotu; dom – wieczernik – […]

READ MORE

Dobro

starożytnośćBiblia „Stary Testament” (dobro – wartość obecna w życiu człowieka; dobro – Dekalog jako wzór postępowania) średniowieczeGall Anonim „Kronika polska” (dobro najwyższe – król)„Legenda o świętym Aleksym” (dobro najwyższe – asceza)„Pieśń o Rolandzie” (dobro – ideały rycerskie) renesansKochanowski Jan „Pieśni” „Miło szaleć…” (dobro – życie cnotliwe)Kochanowski Jan „Pieśni” „Nie porzucaj nadzieje…” (dobro – życie cnotliwe)Kochanowski […]

READ MORE

Diabeł, Szatan

starożytnośćBiblia (Szatan – upadły Anioł, pierwszy buntownik, siła opozycyjna wobec Boga)Biblia „Nowy Testament” (Szatan – zły duch dręczący człowieka; Szatan – kusiciel Syna Bożego Szatan – potęga zła władająca człowiekiem, który nie potrafi się mu przeciwstawić; Szatan – „władca tego świata”, zło władające doczesnością, tym co ziemskie, cielesne)Biblia „Stary Testament” (Szatan – kusiciel, namawiający człowieka […]

READ MORE

Deformacja świata

dwudziestolecie międzywojenneBułhakow Michaił „Mistrz i Małgorzata” (deformacja świata – karykatura rzeczywistości moskiewskiej)Gombrowicz Witold „Ferdydurke” (deformacja świata – sposób na eksponowanie formy)Kafka Franz „Proces” (deformacja świata – świat pozbawiony wartości)Schulz Bruno „Sklepy cynamonowe” (deformacja świata ukazana w konwencji onirycznej)Witkiewicz Stanisław Ignacy (Witkacy) „Szewcy” (deformacja świata – próba zmiany istniejącego w świecie porządku) II wojna światowaRóżewicz Tadeusz […]

READ MORE

Czytanie literatury (książka)

renesansSzekspir William „Hamlet” (czytanie literatury – sposób na życie) romantyzmGoethe Johann Wolfgang „Cierpienia młodego Wertera” (czytani literatury – odzwierciedlenie stanu duszy – Werter)Mickiewicz Adam „Dziady” część IV (literatura, książka – skarbnica wzorców postępowania, kształtowanie życia na wzór literatury – Gustaw)Słowacki Juliusz „Kordian” (czytanie literatury bodźcem do kształtowania obrazu świata) pozytywizmFlaubert Gustave „Pani Bovary” (kształtowanie swojego […]

READ MORE

Człowiek

starożytnośćBiblia „Stary Testament” „Księga Hioba” (człowiek cierpiący – Hiob)Parandowski Jan „Mitologia” (człowiek – buntownik, altruista – Prometeusz) renesansKochanowski Jan „Miło szaleć, kiedy czas po temu” (człowiek wykorzystujący pożytecznie każdą chwilę dnia)Kochanowski Jan „O żywocie ludzkim” (człowiek – kukiełka)Kochanowski Jan „Odprawa posłów greckich” (człowiek odpowiedzialny i człowiek nieodpowiedzialny, Antenor – uczciwy, Parys – nieodpowiedzialny)Kochanowski Jan „Treny” […]

READ MORE

Czarownica, wiedźma

starożytnośćHomer „Odyseja” (Kirke)Parandowski Jan „Mitologia” (czarownica – uosobienie zła – Medea) średniowiecze„Legendy arturiańskie” (czarodziej – doradca – Merlin) renesansSzekspir William „Makbet” (czarownice – uosobienie zła)Szekspir William „Romeo i Julia” (czarownica, czarodziejka – uosobienie niezbadanych sił, tajemnicy, niewiadomego – królowa Mab) romantyzmGoethe Johann Wolfgang „Faust” (czarownica – służka Szatana)Kraszewski Józef Ignacy „Stara baśń” (wiedźma – „wiedząca”, […]

READ MORE

Córka

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (córka ukochana, córka-skarb – córka dla Jaira – uzdrowiona przez Jezusa)Parandowski Jan „Mitologia” (córka jako najważniejsza istota w życiu matki, główny cel jej życia – Kora, Persefona; córka – mścicielka, współuczestniczka zbrodni – Elektra; córka – ofiara złożona w imię powodzenia – Ifigenia; córka – zbrodniarka, córka – przynosząca śmierć – Medea; […]

READ MORE

Cierpienie

starożytnośćBiblia „Księga Hioba”Biblia „Nowy Testament” „Ewangelie” (cierpienie – ofiara; cierpienie za wiarę)Biblia „Stary Testament” (cierpienie zbiorowe; cierpienie niezawinione; cierpienie – znak szczególnej miłości Boga; cierpienie ojca)Homer „Iliada”Parandowski Jan „Mitologia” (Demeter i Persefona; Orfeusz – cierpienie męża po stracie żony; Prometeusz – cierpienie z miłości; Niobe i Demeter – cierpienie matki po stracie dziecka; Edyp, Kreon, […]

READ MORE

Ciemność, cień

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (ciemność – znak śmierci)Biblia „Stary Testament” (ciemność – znak grzechu, śmierci; cień – znak opieki)Parandowski Jan „Mitologia” (cień – dusza ludzka) średniowieczeDante Alighieri „Boska komedia” (ciemność, noc – początek) renesansSzekspir William „Makbet” (cień – dusza zmarłego; cień – symbol znikomości ludzkiego życia; ciemność – zbrodnia, grzech)Szekspir William „Romeo i Julia” (ciemność, cień, […]

READ MORE

Bunt

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (syn marnotrawny)Biblia „Stary Testament” „Księga Hioba”Biblia „Stary Testament” „Księga Rodzaju” (Adam i Ewa – pierwsi buntownicy; Kain; Bunt Jonasza – odrzucenie Bożego nakazu)Homer „Iliada” (bunt w imię prywatnych korzyści)Parandowski Jan „Mitologia” (Prometeusz – bunt w imię dobra ludzkości)Sofokles „Antygona” (bunt w słusznej sprawie, bunt w imię wyższych wartości)Sofokles „Król Edyp” renesansKochanowski Jan […]

READ MORE

Bóg – człowiek (relacja Bóg – człowiek)

starożytnośćBiblia „Stary Testament” „Księga Hioba” (zakład między Bogiem a Szatanem) średniowiecze„Bogurodzica” (Bóg – dawca łask)„Legenda o świętym Aleksym”„Pieśń o Rolandzie” (Bóg – senior rycerza średniowiecznego) renesansKochanowski Jan „O żywocie ludzkim”Kochanowski Jan „Pieśń XXV” „Czego chcesz od nas, Panie…” (Bóg – Stwórca świata)Kochanowski Jan „Psalm 115” (Bóg – wielki i doskonały)Kochanowski Jan „Psalm 15” (Bóg – […]

READ MORE

Biblia

średniowiecze„Bogurodzica” (Biblia – motyw Trójcy świętej)Dante Alighieri „Boska komedia” (Biblia – motyw liczby trzy)„Lament świętokrzyski”, „Posłuchajcie bracia miła”, „Żale Matki Boskiej pod krzyżem” (Biblia – motyw Chrystusa cierpiącego na krzyżu) renesansKochanowski Jan „Pieśń XXV” (księga II) „Czego chcesz od nas, Panie” (Biblia – motyw stworzenia świata)Kochanowski Jan „Treny” (Biblia – cierpiący ojciec i poeta – […]

READ MORE

Bezdomność

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (Chrystus, syn marnotrawny – bezdomność świadoma, z wyboru; bezdomność Boga)Biblia „Stary Testament” (Adam i Ewa, Mojżesz; jeden z etapów na drodze do Ziemi Obiecanej; bezdomność narody wybranego)Homer „Odyseja” (bezdomność – niemożność powrotu do ojczyzny, kara za dumną i pyszną postawę, los człowieka-tułacza; bezdomność człowieka pozbawionego ojczyzny)Parandowski Jan „Mitologia” (Dedal i Ikar – […]

READ MORE

Bal

renesans Szekspir William „Romeo i Julia” (bal – maskarada, gdzie każdy może wejść, bal – okazja do nowych znajomości, bal – najważniejsze wydarzenie w życiu bohaterów) oświecenie Krasicki Ignacy „Żona modna” (bal – katastrofa) romantyzm Goethe Johann Wolfgang „Cierpienia młodego Wertera” (bal – okazja do poznania miłości swego życia) Mickiewicz Adam „Dziady” część III (scena […]

READ MORE

Autotematyzm

starożytnośćHoracy „Exegi monumentum aere perennius” „Pomnik trwalszy stworzyłem…” (autotematyzm – przekonanie o nieśmiertelności poety i jego poezji)Horacy „List do Pizonów” (autotematyzm – rozważania na temat sposobu i zasad tworzenia poezji) średniowieczeVillon François „Wielki Testament” (autotematyzm – rozważania na temat własnego życia i twórczości) renesansJanicki Klemens „O sobie samym do potomności…” (autotematyzm – przekonanie o nieśmiertelności […]

READ MORE

Autobiografizm

starożytnośćHoracy „O co poeta prosi Apollina…” (twórca o swoich marzeniach) renesansKochanowski Jan „Do gór i lasów” (twórca – bilans życia) barokPasek Jan Chryzostom „Pamiętniki” (twórca o swoim życiu) romantyzmMickiewicz Adam „Do***. Na Alpach w Splügen” (twórca o wielkiej miłości swojego życia) Mickiewicz Adam „Do M***” (twórca o wielkiej miłości swojego życia)Mickiewicz Adam „Dziady” część IV […]

READ MORE

Artysta

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (poeta – człowiek mówiący „językami Aniołów”)Biblia „Stary Testament” (król Dawid)Horacy „Exegi monumentum aere perennius” (poeta – człowiek, który przeżyje w pamięci pokoleń)Horacy „Non usitata…” (poeta – człowiek, który przeżyje w pamięci pokoleń)Parandowski Jan „Mitologia” (Hefajstos, Apollo, Atena, Arachne, Marsjasz, Orfeusz, Dedal; poeta – człowiek mający władzę nad stworzeniem; poeta najdoskonalszy; poeta poskromiony […]

READ MORE

Apokalipsa, katastrofa

starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (apokaliptyczna wizja Sądu Ostatecznego – jej zapowiedź; Apokalipsa – przeznaczenie człowieka, który stanie przed obliczem Boga i odpowie za czyny popełnione w życiu doczesnym)Biblia „Stary Testament” (potop – kataklizm, zagrażający całemu dziejowi ludzkiemu, kara Boga za grzechy ludzi; Sodoma i Gomora – kataklizm ludzkości, zniszczenie dwóch miast z powodu kary za grzechy)Parandowski […]

READ MORE

Anioł

  starożytnośćBiblia „Nowy Testament” (Anioł strzegący Grobu Pańskiego, Anioł – zwiastun szczęśliwych wiadomości)Biblia „Nowy Testament” (Archanioł Gabriel objawiający się świętemu Józefowi we śnie i nakazujący mu ucieczkę wraz z Marią i Jezusem do Egiptu)Biblia „Nowy Testament” „Apokalipsa świętego Jana” (Aniołowie śpiewający)Biblia „Stary Testament” (Anioł Lucyfer buntujący się przeciwko Bogu)Biblia „Stary Testament” (Aniołowie towarzyszący Lotowi oraz […]

READ MORE

Copyright 2016 nicdark.com